ZARZĄDZANIEZarządzanie ryzykiem

Zarządzanie ryzykiem jest – zgodnie z obowiązującą w PSE Polityką zarządzania ryzykiem – nieodłącznym elementem wszystkich procesów operacyjnych i decyzyjnych realizowanych we wszystkich obszarach objętych przedmiotem działalności PSE, w tym w ramach: zarządzania systemem elektroenergetycznym, rozwoju systemu, teleinformatyki, eksploatacji oraz inwestycji.

Inicjując, a następnie realizując działania w tych i innych obszarach biznesowych bierze się pod uwagę ryzyka, których materializacja mogłaby przyczynić się do nieosiągnięcia zamierzonych celów strategicznych i operacyjnych, w tym również wpłynąć na zdolność organizacji do zapewnienia ciągłości funkcjonowania, zarówno krajowego systemu elektroenergetycznego, jak i samej spółki. Zarządzanie ryzykami w każdym z obszarów, polega na systematycznym stosowaniu zaplanowanych i skoordynowanych działań, procedur oraz praktyk, które pozwalają na ograniczanie lub eliminowanie możliwości urzeczywistnienia się ryzyk, a także minimalizację negatywnych skutków ich wystąpienia lub wykorzystanie ich pozytywnych konsekwencji.

Na działania w zakresie zarządzania ryzykiem, podejmowane na poziomie strategicznym i operacyjnym, nałożony jest proces identyfikacji, oceny i monitorowania ryzyk. Zgodnie z obowiązującą w PSE Polityką zarządzania ryzykiem, proces ten obejmuje wszystkie obszary działalności spółki.

W spółce stosowana jest Metodyka oceny ryzyk w PSE S.A. oraz spółkach zależnych, która stanowi podstawowy dokument określający bazę pojęciową i podejście metodyczne wykorzystywane w procesie identyfikowania i oceny ryzyk szczególnie istotnych dla spółki i/lub KSE.

W okresie objętym raportem przeprowadzono aktualizację Metodyki, która poszerzyła sposób oceny ryzyk katastrofalnych (ryzyka o bardzo małym prawdopodobieństwie wystąpienia i bardzo dużych skutkach) oraz uwzględniła wprost scenariusze regionalnego i krajowego kryzysu elektroenergetycznego w rozumieniu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/941 z 5 czerwca 2019 r. w sprawie gotowości na wypadek zagrożeń w sektorze energii elektrycznej, uchylające dyrektywę 2005/89/WE. Określono też sposób stosowania dodatkowych miar ryzyka, szczególnie użytecznych w przypadku oceny ryzyk katastrofalnych i scenariuszy kryzysów elektroenergetycznych – wartości zagrożonej (ang. Value at Risk) i oczekiwanej straty warunkowej (ang. expected shortfall).

Metodyka i towarzyszące jej rozwiązania narzędziowe wspierają m.in.:

  • identyfikowanie kluczowych ryzyk związanych z funkcjonowaniem organizacji, w tym w szczególności dotyczących działalności operacyjnej, eksploatacyjnej i inwestycyjnej,
  • ocenę zidentyfikowanych ryzyk, ich kwantyfikowanie oraz przedstawienie w formie rankingu,
  • określanie związków pomiędzy zidentyfikowanymi ryzykami,
  • typowanie scenariuszy ryzyk katastrofalnych,
  • prowadzenie bieżącego monitoringu ryzyk, w tym monitorowanie trendów oraz dostarczanie syntetycznej informacji zarządczej dotyczącej ryzyk.

Proces identyfikacji, oceny i monitorowania ryzyk jest wspierany przez system monitorowania ryzyk. System stanowi bazę wiedzy na temat ryzyk związanych z działalnością spółki oraz KSE.

W PSE w ramach ciągłego doskonalenia rozwiązań organizacyjnych, procesowych i technologicznych podejmowane są inicjatywy ukierunkowane zarówno na podnoszenie efektywności i bezpieczeństwa funkcjonowania KSE oraz spółki, jak i na ograniczanie bądź skuteczniejsze zarządzanie ryzykami.

Zarządzanie ryzykiem – organy spółki i jednostki organizacyjne zaangażowane w proces

W działania składające się na zarządzanie ryzykiem, zarówno podejmowane w ramach procesów operacyjnych i decyzyjnych, jak również będące elementami procesu identyfikacji, oceny i monitorowania ryzyk najistotniejszych z punktu widzenia PSE, zaangażowani są m.in.:

  • Komitet Audytu przy Radzie Nadzorczej,
  • Zarząd,
  • Kierujący jednostkami organizacyjnymi spółki,
  • Biuro Zarządzania Ryzykiem (BR).

Komitet Audytu przy Radzie Nadzorczej

Komitet Audytu wspiera Radę Nadzorczą w zakresie nadzoru nad funkcjonowaniem systemów identyfikacji i zarządzania ryzykiem.

Zarząd

Zarząd odpowiada za ustanowienie systemowego podejścia do zarządzania ryzykiem w spółce. Zatwierdza Politykę zarządzania ryzkiem. Zapoznaje się również z okresową sprawozdawczością dotyczącą ryzyk związanych z działalnością PSE oraz działań podejmowanych w ramach zarządzania ryzykiem.

Kierujący jednostkami organizacyjnymi spółki

Każdy kierujący jednostką organizacyjną spółki jest odpowiedzialny za zarządzanie przypisanym do jednostki obszarem biznesowym. Elementem podejmowanych działań zarządczych jest identyfikowanie ryzyk, a także formułowanie i stosowanie zdefiniowanego podejścia do zarządzania ryzykami mogącymi wpływać na funkcjonowanie tego obszaru oraz osiąganie stawianych przed nim celów.

Biuro Zarządzania Ryzykiem (BR)

Biuro Zarządzania Ryzykiem (BR) jest jednostką organizacyjną spółki odpowiedzialną za dostarczanie Zarządowi całościowego obrazu ryzyk najistotniejszych dla funkcjonowania KSE oraz spółki. Zapewnia funkcjonowanie systemowego podejścia do identyfikacji i oceny ryzyk. Formułuje również rekomendacje w zakresie działań służących zarządzaniu ryzykiem, realizowanych przez poszczególne jednostki organizacyjne spółki.

Rejestr ryzyk spółki – wybrane ryzyka wg stanu na koniec 2022 roku

W rejestrze ryzyk spółki znajdują się te najistotniejsze z punktu widzenia PSE oraz istotne dla funkcjonowania KSE. Zgodnie z przyjętą metodyką, w przypadku każdego zidentyfikowanego ryzyka określane są potencjalne przyczyny oraz skutki jego materializacji, szacowana jest oczekiwana częstość materializacji ryzyka oraz miary (oczekiwana wartość skutku i wartość zagrożona ryzykiem, czyli Value at Risk) oraz oczekiwana strata warunkowa (ang. expected shortfall). I tak, w szczególności:

  • w odniesieniu do przyczyny, przez którą rozumie się konkretne zdarzenie (lub okoliczność), którego wystąpienie może prowadzić do materializacji ryzyka, określa się częstość występowania oraz prawdopodobieństwo warunkowe zmaterializowania się ryzyka, po wystąpieniu przyczyny (podatność),
  • skutki, przez które rozumie się wszelkie (negatywne i pozytywne) konsekwencje materializacji ryzyka prezentowane są w 7 wymiarach:
    • finansowo-rzeczowym,
    • energia niedostarczona,
    • czas niepokrycia zapotrzebowania,
    • wizerunkowym,
    • prawnym,
    • wpływu na zdrowie i życie,
    • wpływu na środowisko.

Spółka nie określa ryzyk jako społecznych, środowiskowych lub klimatycznych. Czynniki o charakterze środowiskowym, społecznym i klimatycznym są traktowane jako potencjalne przyczyny materializacji konkretnych scenariuszy ryzyka. Wskazując ryzyka istotne dla spółki lub KSE, każdorazowo określa się, czy w konsekwencji materializacji danego ryzyka możliwe jest odnotowanie negatywnego wpływu na środowisko naturalne lub na otoczenie społeczne. Ów negatywny wpływ wyrażany jest bezpośrednio (jako skutek dla zdrowia i życia człowieka oraz dla środowiska naturalnego) lub pośrednio (jako skutek o charakterze wizerunkowym). Tym samym, na etapie identyfikowania ryzyka i definiowania jego parametrów (określając przyczyny lub skutki) uwzględnia się czynniki wpływu społecznego, środowiskowego, klimatycznego.

Rejestr ryzyk spółki uwzględnia również, począwszy od 2021 r., scenariusze regionalnych kryzysów elektroenergetycznych (SRKEE), które zostały zdefiniowane przez ENTSO-E i uznane za adekwatne w przypadku Polski.

Część ryzyk jest bezpośrednio uwarunkowana czynnikami klimatycznymi, w szczególności ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi stanowiącymi konsekwencję zmian klimatu. Wśród nich należy wymienić: ekstremalnie niskie temperatury, gwałtowne burze i huragany, ulewne deszcze i powodzie, fale upałów oraz susze. Materializacja tej kategorii scenariuszy może wpływać na funkcjonowanie sieci przesyłowej i dystrybucyjnych. Może też negatywnie oddziaływać na funkcjonowanie elektrowni i elektrociepłowni, a w konsekwencji, mogą one prowadzić do trudności w dostarczaniu energii elektrycznej do odbiorców.

Podejście PSE do zarządzania wszystkimi ryzykami istotnymi z punktu widzenia OSP i KSE obejmuje przede wszystkim działania i rozwiązania przewidziane w Instrukcji Ruchu i Eksploatacji Sieci Przesyłowej (IRiESP) oraz w Wytycznych dotyczących pracy systemu przesyłowego energii elektrycznej (SO GL). Podejście to jest wspólne dla tych spośród wskazanych niżej ryzyk, które wiążą się z jakimikolwiek zakłóceniami pracy sieci przesyłowej. Podejście to obejmuje całość nadrzędnych procesów OSP, w tym m.in. procesów dotyczących planowania rozwoju sieci przesyłowej, planowania i koordynacji ruchu (w tym wymiany transgranicznej), zarządzania eksploatacją majątku sieciowego oraz udostępniania platform i mechanizmów rynkowych w horyzontach czasowych od wieloletnich po czas rzeczywisty.

Poniżej prezentujemy zestawienie wybranych ryzyk istotnych w przypadku PSE oraz ich klasyfikację. Podkreślono przyczyny i/lub skutki, które związane są z czynnikami społecznymi, środowiskowymi czy klimatycznymi.

Ryzyko: Nieplanowa niedostępność dużego wolumenu istniejących sterowalnych krajowych mocy dyspozycyjnych

Główne przyczyny ryzyka

Awarie bloków / jednostek wytwórczych lub infrastruktury niezbędnej do wyprowadzenia mocy z tychże jednostek spowodowane: 

  • Wadą fabryczną 
  • Niewłaściwie prowadzoną eksploatacją 
  • Błędem ludzkim 
  • Degradacją infrastruktury związaną z jej wieloletnim użytkowaniem 
  • Oddziaływaniem czynników środowiskowych  
  • Katastrofą budowlaną 

 Opis ryzyka - podstawowe informacje

W rezultacie wystąpienia jednej lub większej liczby przyczyn, może dojść do sytuacji, w której dyspozycyjne, sterowalne jednostki wytwórcze tracą zdolność do wytwarzania lub ich zdolność w tym zakresie staje się istotnie ograniczona. Możliwa jest również sytuacja, w której zaburzona jest zdolność do wyprowadzenia mocy. Konieczne staje się dokonanie odpowiednich dostosowań w zakresie pracy jednostek wytwórczych, w tym ich całkowite wyłączenie. Sytuacja ta może nałożyć się na okres, w którym występuje konieczność przeprowadzenia planowych remontów części bloków / jednostek wytwórczych, wyłączających ich funkcjonowanie w ramach KSE na wiele tygodni / miesięcy.

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Niedostarczona energia
  • Niepokryte zapotrzebowanie przez wytwórców
  • Zwiększony koszt usuwania ograniczeń sieciowych
  • Obrażenia fizyczne / utrata życia przez osoby postronne (o różnej skali) w związku z wystąpieniem blackoutu
  • Negatywne oddziaływanie na równowagę środowiska przyrodniczego o różnej skali
  • Negatywne skutki wizerunkowe o różnej skali

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

Działania przewidziane w IRiESP i SO GL mające na celu zapewnienie niezakłóconych dostaw energii do odbiorców, w tym stosowanie środków i procedur przewidzianych w Planach obrony i odbudowy.

Realizowane są m.in.:

  • Monitorowanie elementów sieci przesyłowej w sytuacji stwierdzenia zagrożenia poziomów bezpieczeństwa
  • Zmiany w planach remontowych jednostek wytwórczych
  • Zmiana konfiguracji sieci
  • Uzgodnienie dostaw lub sprzedaży mocy i energii z zagranicy w ramach operatorskiej wymiany energii elektrycznej na podstawie umów międzyoperatorskich
  • Wykorzystanie środków przewidzianych w ramach Planu obrony systemu
  • Wprowadzenie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej

Ryzyko: Niedobór paliw kopalnych (w tym gazu ziemnego)

Główne przyczyny ryzyka

Niedobory paliw kopalnych w okresie dużego zapotrzebowania, niewielkich zapasów i braku / ograniczonych alternatywnych kierunków dostaw, spowodowane: 

  • Długotrwałymi zakłóceniami produkcji paliw kopalnych 
  • Awarią systemu przesyłu / transportu paliw 
  • Ograniczeniami w dostawach ze względów handlowychpolitycznych
  • Warunkami pogodowymi   

Opis ryzyka - podstawowe informacje

W rezultacie wystąpienia przyczyny, konieczne może okazać się: przekierowywanie produkcji do jednostek na paliwo, którego niedobory nie dotyczą, wprowadzenie oszczędzania paliwa, w ostateczności wstrzymanie wytwarzania. Import energii elektrycznej może być ograniczony lub niedostępny z uwagi na występowanie ww. utrudnień również w innych krajach. Spaść może dostępność rezerw i wsparcie stabilności napięciowej. Możliwy jest: wzrost i utrzymywanie się istotnie podwyższonych cen energii elektrycznej, wstrzymanie procesów przemysłowych zależnych od paliwa, którego niedobory dotyczą, zakłócenia w funkcjonowaniu części infrastruktury krytycznej.  

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Zwiększony koszt usuwania ograniczeń
  • Niedostarczona energia
  • Niepokryte zapotrzebowanie przez wytwórców
  • Negatywne skutki wizerunkowe o różnej skali

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

Działania przewidziane w IRiESP i SO GL mające na celu zapewnienie niezakłóconych dostaw energii do odbiorców, w tym stosowanie środków i procedur przewidzianych w Planach obrony i odbudowy.

Realizowane są m.in.:

  • Uzgodnienie dostaw lub sprzedaży mocy i energii z zagranicy w ramach operatorskiej wymiany energii elektrycznej na podstawie umów międzyoperatorskich
  • Monitorowanie elementów sieci przesyłowej w sytuacji stwierdzenia zagrożenia poziomów bezpieczeństwa
  • Zmiana konfiguracji sieci
  • Wprowadzenie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej

Ryzyko: Nieplanowa niedostępność elementu KSE – kluczowy element stacji elektroenergetycznej NN

Główne przyczyny ryzyka

  • Techniczna awaria urządzenia / aparatury stacyjnej
  • Utrata zasilania potrzeb własnych stacji
  • Błędy odczytów / sygnałów dot. stanu urządzeń stacyjnych / parametrów energii elektrycznej
  • Błąd ludzki
  • Działanie intencjonalne
  • Zdarzenia wynikające z oddziaływania czynników środowiskowych
  • Katastrofa budowlana / w ruchu lądowym / lotniczym

Opis ryzyka - podstawowe informacje

W rezultacie wystąpienia jednej lub większej liczby przyczyn, dojść może do aktywowania zabezpieczeń stacyjnych, co skutkowałoby nieplanowym odstawieniem jednego lub większej liczby kluczowych elementów składowych stacji elektroenergetycznej NN. Może wystąpić bezpośrednie uszkodzenie lub samoczynne wyłączenie jednego lub większej liczby kluczowych elementów składowych stacji elektroenergetycznej NN. W konsekwencji może dojść do uniemożliwienia lub znacznego ograniczenia zdolności stacji do transformacji i / lub rozdziału energii elektrycznej.  

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Koszt odtworzenia stacji
  • Negatywne oddziaływanie na równowagę środowiska przyrodniczego
  • Zdarzenie wypadkowe, w tym wypadek śmiertelny
  • Negatywne skutki wizerunkowe o różnej skali

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

  • Kompleksowe podejście do zarządzani majątkiem sieciowym, w tym: okresowe oceny stanu technicznego aparatury stacyjnej, wymiana najbardziej wyeksploatowanych i najstarszych elementów / urządzeń
  • Doświadczony i kompetentny zespół zapewniający bezpieczne wykonywanie czynności w zakresie obsługi
  • Zastosowanie rozwiązań z zakresu bezpieczeństwa fizycznego / ograniczenia dostępu do stacji (SOT, SUG)
  • Bezpośredni nadzór nad firmami zewnętrznymi wykonującymi prace na obiektach stacyjnych

Ryzyko: Koszt rynku bilansującego w istotnej części niepokryty przychodem

Główne przyczyny ryzyka

  • Zaburzenie na rynkach hurtowych EE  
  • Zaburzenie na innych rynkach, z wpływem na rynki hurtowe EE 
  • Wzrost ceny uprawnień CO2
  • Obniżone zapotrzebowanie na EE 

Opis ryzyka - podstawowe informacje

W rezultacie wystąpienia jednej lub większej liczby przyczyn, dojść może do sytuacji, w której wielu Uczestników Rynku Bilansującego (URB) przyjmie strategie kontraktowania  odbiegające istotnie od założeń przyjętych przez PSE ramach projektowania zasad rynku, we wnioskach taryfowych lub w planowaniu finansowym. Możliwe jest stopniowe albo gwałtowne obniżenie przychodów z opłaty jakościowej. Powyższe może być skorelowane z nieoczekiwaną zmianą poziomu rynkowych cen energii (RCE), a także ich zwiększoną, ponad oczekiwania, zmiennością. Przekłada się to na konieczność ponoszenia przez PSE Kosztów Rynku Bilansującego wyższych aniżeli założone w planie finansowym i rekompensowane przychodem taryfowym, w tym w niektórych sytuacjach przy jednoczesnym, obniżonym (w stosunku do założeń) poziomie przychodów taryfowych. 

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Ujemny wynik na opłacie jakościowej
  • Negatywne skutki wizerunkowe

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

  • Monitorowanie ekspozycji finansowej spółki w kontekście zasad funkcjonowania mechanizmów rynku bilansującego
  • Rozwiązanie systemowe przewidujące możliwość przedłożenia Prezesowi URE, w trakcie roku, wniosku o korektę Taryfy

Ryzyko: Nieterminowe zrealizowanie inwestycji sieciowych kluczowych dla wyprowadzenia mocy / poprawy warunków zasilania

Główne przyczyny ryzyka

  • Opóźnienia w przeprowadzeniu i rozstrzygnięciu przetargu
  • Utrudnienia lub zaniechania w trakcie prac planistycznych
  • Przedłużanie się procesu pozyskiwania decyzji administracyjnych / środowiskowych
  • Błędy / opóźnienia w przygotowaniu dokumentacji projektowej
  • Błędy / opóźnienia wykonawcy w prowadzeniu prac budowlano-montażowych
  • Błędy / opóźnienia w prowadzeniu prac budowlano-montażowych (w tym na projektach powiązanych)
  • Wadliwe / opóźnione dostawy materiałów / urządzeń
  • Ograniczenia / brak możliwości uzyskania niezbędnych wyłączeń
  • Wystąpienie ekstremalnych zjawisk pogodowych
  • Spory / konflikty z wykonawcą
  • Utrudnienia / opóźnienia w pozyskaniu tytułów prawnych do gruntów
  • Katastrofa budowlana / w ruchu lądowym / pożar

Opis ryzyka - podstawowe informacje

W przypadku wystąpienia jednej lub kilku przyczyn, możliwe są opóźnienia w realizacji inwestycji. Podejmowane działania zaradcze / naprawcze mogą okazsię nieskuteczne lub pozwalają na usunięcie jedynie części utrudnień i wynikających z nich opóźnień. Opóźnienia nawarstwiają się i dochodzą do poziomów przekraczających kilka / kilkanaście miesięcy. Mogą dodatkowo przekładać się na odnotowanie / zwiększenie opóźnień dotyczących innego / innych projektu(ów) (projekty powiązane).  

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Koszty związane np. z koniecznością wydłużenia trasy przebiegu linii, wydłużonym czasem angażowania zasobów kadrowych, obsługą prawną
  • Negatywne skutki wizerunkowe

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

  • Zarządzanie harmonogramem i budżetem projektu
  • Zarządzanie umową z wykonawcą oraz z podwykonawcami
  • Zarządzanie dostawami
  • Planowanie wyłączeń
  • Planowanie i zarządzanie zmianami w projekcie oraz w umowie z wykonawcą
  • Planowanie technicznych elementów procesu inwestycyjnego
  • Monitoring procesu związanego z przebiegiem inwestycji wewnątrz organizacji

Ryzyko: Niezbilansowanie systemu spowodowane falą upałów

Główne przyczyny ryzyka

  • Wzrost i długotrwałe utrzymywanie się temperatury powietrza na poziomie 30-35°C lub wyższym

Opis ryzyka - podstawowe informacje

W przypadku wystąpienia przyczyny, może dojść do stopniowego, w tym równoczesnego: spadku efektywności niektórych jednostek wytwórczych, w szczególności wykorzystujących otwarty obieg wody, ograniczenia dostępności / niższej wydajności elektrowni wodnych, ograniczenia generacji w farmach wiatrowych (wysokim temperaturom często towarzyszy bezwietrzna pogoda), zmniejszenia zdolności importowych i przesyłowych, wyłączenia / niedostępności niektórych jednostek wytwórczych (nieplanowane przestoje z uwagi na awarie),  automatycznego wyłączenia elementów infrastruktury w skutek ich nadmiernego przeciążenia, zmniejszenia zdolności wytwórczych źródeł PV na skutek przegrzania. Usuwanie ww. ograniczeń może być niemożliwe albo istotnie utrudnione z uwagi na trudne warunki, w których przychodzi pracować służbom eksploatacyjnym i remontowym. 

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Zwiększony koszt usuwania ograniczeń
  • Negatywne skutki wizerunkowe o różnej skali
  • Niedostarczona energia
  • Niepokryte zapotrzebowanie przez wytwórców
  • Utrata życia przez osoby postronne w związku z wystąpieniem lokalnego blackoutu

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

Działania przewidziane w IRiESP i SO GL mające na celu zapewnienie niezakłóconych dostaw energii do odbiorców, w tym stosowanie środków i procedur przewidzianych w Planach obrony i odbudowy.

Realizowane są m.in.:  

  • Monitorowanie poziomu i temperatury wody chłodzącej elektrownie z otwartym obiegiem chłodzenia
  • Monitorowanie prognozy pogody mającej wpływ na zapotrzebowanie, wytwarzanie, zdolności przesyłowe oraz monitorowanie występowania ekstremalnych warunków atmosferycznych

Ryzyko: Nieplanowa niedostępność elementu KSE – linia przesyłowa NN

Główne przyczyny ryzyka

  • Techniczna awaria urządzeń / elementów składowych tworzących linię NN
  • Błąd ludzki
  • Działanie intencjonalne
  • Zdarzenia związane z oddziaływaniem czynników środowiskowych
  • Katastrofa budowlana / w ruchu lądowym / lotniczym

Opis ryzyka - podstawowe informacje

W rezultacie wystąpienia jednej lub większej liczby przyczyn, może dojść do aktywowania zabezpieczeń, co skutkuje nieplanowym odstawieniem jednego lub większej liczby torów prądowych linii NN. Może też dojść do uszkodzenia lub samoczynnego wyłączenia jednego lub większej liczby torów prądowych linii NN. W rezultacie może dojść do uniemożliwienia lub istotnego ograniczenia zdolności do przesyłu energii elektrycznej z wykorzystaniem sieci NN.  

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Negatywne oddziaływanie na równowagę środowiska przyrodniczego
  • Negatywne skutki wizerunkowe o różnej skali
  • Zdarzenia wypadkowe
  • Koszty wymiany lub naprawy uszkodzonych elementów liniowych

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

  • Kompleksowe podejście do zarządzania majątkiem sieciowym, w tym: okresowe oceny stanu technicznego majątku sieciowego oraz wymiana najbardziej wyeksploatowanych i najstarszych elementów
  • Bezpośredni nadzór nad firmami zewnętrznymi wykonującymi prace na obiektach liniowych

Ryzyko: Zaprzestanie realizacji na kilku kluczowych inwestycjach sieciowych z przyczyn związanych z jednym wykonawcą

Główne przyczyny ryzyka

  • Ograniczenie zdolności wykonawcy do realizacji prac przez utratę kluczowego personelu, braki sprzętowe lub problemy organizacyjno-planistyczne 
  • Utrata przez wykonawcę kluczowego podwykonawcy 

Opis ryzyka - podstawowe informacje

W rezultacie wystąpienia jednej lub większej liczby przyczyn, w tym równocześnie, PSE monatychmiast odnotować utrudnienia realizacyjne, zmniejszenie skali zaangażowania po stronie wykonawcy, niedochowywanie założonych terminów. W skrajnych przypadkach dojść może od razu lub po upływie kilku dni / tygodni do całkowitego zaprzestania przez wykonawcę realizowania powierzonych mu zadań. Dojść może do wstrzymania płatności przez wykonawcę na rzecz podwykonawców. Inwestycja (jedna lub wiele) może pozostawać wstrzymana przez wiele tygodni, co wpływać może również na realizację zadań powiązanych (realizowanych dotąd bez zakłóceń). Zaburzenia procesów inwestycyjnych mogą objąć cały portfel inwestycji sieciowych PSE. 

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Koszt działań podejmowanych przez PSE w związku z zaprzestaniem prac przez wykonawcę o różnej skali 
  • Podwyższony koszt realizacji części prac w ramach jednego lub większej liczby projektów kluczowych w związku z koniecznością wyboru nowego wykonawcy jedynie dla części prac 
  • Negatywne skutki wizerunkowe

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

  • Monitorowanie zagrożeń istotnych dla realizacji projektów, w tym związanych z sytuacją finansową wykonawców, zasobami kadrowymi (kluczowy personel) i sprzętowymi po stronie wykonawcy, zdolnością do płynnego prowadzenia prac
  • Prowadzenie nadzoru / monitoringu prac w ramach poszczególnych zadań inwestycyjnych, w tym m.in.: zarządzania harmonogramem i budżetem projektu, zarządzania umową z Wykonawcą oraz z podwykonawcami, śledzenia odchyleń od harmonogramu umownego i przyczyn ich występowania, analizy stanu i oceny odchyleń, identyfikacji zagrożeń pośrednich

Ryzyko: Zobowiązanie do zwrotu lub nieotrzymanie dofinansowania UE o znacznej wartości wypłaconego/przyznanego na realizację inwestycji sieciowej

Główne przyczyny ryzyka

  • Naruszenie przez PSE wymogów dotacyjnych 
  • Naruszenie przez wykonawcę przepisów prawa / wymogów dotacyjnych
  • Brak zgody KE na przyznanie wsparcia dla inwestycji

Opis ryzyka - podstawowe informacje

W rezultacie wystąpienia jednej lub większej liczby przyczyn, PSE podejmują działania celem wyjaśnienia sytuacji. Działania te mogą jednak nie przynieść oczekiwanego rezultatu, w wyniku czego PSE tramożliwość pozyskania określonej kwoty dotacji lub stają się zobowiązane do jej zwrotu (w całości / części) wraz z odsetkami. W konsekwencji, część nakładów inwestycyjnych (które zostały / miały zostać sfinansowane z dotacji) musi zostać sfinansowana ze środków własnych lub z innych źródeł. 

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Negatywne skutki wizerunkowe o różnej skali
  • Zwrot kwoty dotacji z odsetkami albo brak przyznania dotacji

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

  • Bieżący nadzór nad realizacją prac przez wykonawców, należyta staranność na etapie przygotowania inwestycji, monitorowanie opóźnień i ich przyczyn, a także podejmowanie działań zapewniających terminową realizację inwestycji, działania sprawdzające / nadzorcze w zakresie przestrzegania przez spółkę wymogów / obowiązków wynikających z umowy o dofinansowanie oraz przepisów prawa krajowego i unijnego
  • Utrzymanie w umowach z wykonawcami postanowień dot. wymogów wynikających z umowy o dofinansowanie oraz odpowiedzialności wykonawcy za przestrzeganie wymogów dotacyjnych 
  • Bieżąca współpraca, w trakcie kontroli, z instytucjami kontrolującymi  
  • Wsparcie wyspecjalizowanych doradców w zakresie przygotowania rozwiązań zgodnych z obowiązującymi przepisami wraz z uzasadnieniem formalno-prawnym planowanych działań 

Ponadto, poniżej zamieszczono zestawienie wybranych ryzyk będących SRKEE, których przyczyny uwarunkowane są czynnikami klimatycznymi, w szczególności ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi stanowiącymi konsekwencję zmian klimatu.

Ryzyko: Niezbilansowanie systemu spowodowane ekstremalnie niskimi temperaturami

Przyczyny ryzyka

  • Spadek i długotrwałe utrzymywanie się  temperatury powietrza na poziomie poniżej minus 10°C

Opis ryzyka - podstawowe informacje

W rezultacie takich warunków pogodowych, może dojść do stopniowego lub szybkiego, w tym równoczesnego: zwiększenia zapotrzebowania na energię, ograniczeń w funkcjonowaniu elektrowni zawodowych chłodzonych wodą z rzek / jezior, zwiększonej awaryjności jednostek konwencjonalnych oraz utrudnień związanych z ograniczeniami w dostawach surowca (węgiel)zmniejszenia dostępności wybranych linii z uwagi na ich oblodzenie, a także zwiększenia awaryjności wybranych urządzeń (spadek niezawodności). Usuwanie ww. ograniczeń może okazać się niemożliwe albo istotnie utrudnione z uwagi na trudne warunki, w których przychodzi pracować służbom eksploatacyjnym i remontowym.

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Zwiększony koszt usuwania ograniczeń sieciowych
  • Koszt napraw / konserwacji urządzeń składających się na infrastrukturę przesyłową 
  • Niedostarczona energia
  • Niepokryte zapotrzebowanie przez wytwórców
  • Zdarzenie wypadkowe, w tym wypadek śmiertelny
  • Negatywne skutki wizerunkowe

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

Działania przewidziane w IRiESP i SO GL mające na celu zapewnienie niezakłóconych dostaw energii do odbiorców, w tym stosowanie środków i procedur przewidzianych w Planach obrony i odbudowy.

Realizowane są m.in.:

  • Monitoring poziomu i temperatury wody chłodzącej elektrownie z otwartym obiegiem chłodzenia
  • Monitorowanie prognozy pogody mającej wpływ na zapotrzebowanie, wytwarzanie, zdolności przesyłowe oraz monitorowanie występowania ekstremalnych warunków atmosferycznych
  • Monitorowanie zapasów paliw dostępnych dla elektrowni

Ryzyko: Incydent zimowy

Przyczyny ryzyka

Wystąpienie na dużą skalę jednego lub wielu przypadków:

  • Oblodzeń
  • Nawisów śnieżnych
  • Szadzi katastrofalnej

Opis ryzyka - podstawowe informacje

Wystąpienie takich zjawisk pogodowych może spowodować na całym obszarze ich oddziaływania uszkodzenie obiektów liniowych (w tym przewodów i konstrukcji słupowych) oraz awaryjne, w tym samoczynne, wyłączenia linii przesyłowych. Z uwagi na panujące warunki pogodowe usuwanie awarii i przywracanie obiektów liniowych do pracy może się przedłużać. W takich warunkach pracujące nadal linie mogą ulegać przeciążeniom. Może dochodzić do naruszenia zasady n-1. 

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Negatywne oddziaływanie na równowagę środowiska przyrodniczego
  • Zdarzenie wypadkowe, w tym wypadek śmiertelny
  • Zwiększony koszt usuwania ograniczeń sieciowych
  • Niedostarczona energia
  • Niepokryte zapotrzebowanie przez wytwórców
  • Duże koszty przywrócenia stacji / linii do stanu wyjściowego, w tym odtworzenia / wymiany jej istotnych elementów składowych 
  • Negatywne skutki wizerunkowe o różnej skali

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

Działania przewidziane w IRiESP i SO GL mające na celu zapewnienie niezakłóconych dostaw energii do odbiorców, w tym stosowanie środków i procedur przewidzianych w Planach obrony i odbudowy. Realizowane są m.in.:

  • Monitorowanie prognozy pogody mającej wpływ na zapotrzebowanie, wytwarzanie, zdolności przesyłowe
  • Monitorowanie występowania ekstremalnych warunków atmosferycznych
  • Działania prewencyjne w zakresie planowania i prowadzenia ruchu KSE

Ryzyko: Gwałtowne burze i huragany

Przyczyny ryzyka

  • Gwałtowne zjawiska burzowe (silne wyładowania atmosferyczne) przez okres do 3 dni, którym mogą towarzyszyć silne/porywiste wiatry i obfite opady deszczu 
  • Huragany (średnie prędkości powyżej 120 km/h, w porywach do 200 km/h) 
  • Tornada 

Opis ryzyka - podstawowe informacje

Wystąpienie takich zjawisk pogodowych, może prowadzić do nagłego / równoczesnego odnotowania nieplanowych wyłączeń wielu linii NN. Mogą wystąpić utrudnienia w działaniu większej liczby kluczowych elementów składowych stacji elektroenergetycznych NN. Sytuacja ta może dot. newralgicznych elementów sieci przesyłowej. Mogą one ulec fizycznemu uszkodzeniu bądź też samoczynnym wyłączeniom w związku z zadziałaniem zabezpieczeń. Prowadzić to może do naruszeń zasady N-1, czemu towarzyszyć mogą przeciążenia pozostałych elementów sieciowych. Stan ten może się utrzymywać do kilku dni, w tym z uwagi na utrudnienia w dokonywaniu napraw uszkodzonych elementów infrastruktury przesyłowej. 

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Zdarzenie wypadkowe / utrata życia przez osoby postronne w związku z wystąpieniem blackoutu o różnym zasięgu 
  • Negatywne oddziaływanie na równowagę środowiska przyrodniczego 
  • Zwiększony koszt usuwania ograniczeń sieciowych
  • Koszty przywrócenia stacji / linii do stanu wyjściowego, w tym odtworzenia / wymiany jej istotnych elementów składowych
  • Negatywne skutki wizerunkowe 
  • Niedostarczona energia  
  • Niepokryte zapotrzebowanie przez wytwórców 

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

Działania przewidziane w IRiESP i SO GL mające na celu zapewnienie niezakłóconych dostaw energii do odbiorców, w tym stosowanie środków i procedur przewidzianych w Planach obrony i odbudowy.

Realizowane są m.in.:

  • Utrzymywanie w gotowości służb eksploatacyjnych przygotowanych do usuwania awarii obiektów sieciowych 
  • Monitorowanie prognoz pogody pod kątem występowania / skali ekstremalnych zjawisk pogodowych 
  • Montowanie elementów infrastruktury odgromowej zgodnych z odpowiednimi normami 
  • Stosowanie rozwiązań technicznych odprowadzających w sposób skuteczny wody opadowe 
  • Przeprowadzanie okresowych przeglądów terenów stacji i bezpośredniego otoczenia obiektów
  • Działanie prewencyjne w zakresie planowania i prowadzenia ruchu KSE  

Ryzyko: Ulewne deszcze i powodzie

Przyczyny ryzyka

  • Szybki wzrost temperatury wiosną po śnieżnej zimie 
  • Obfite opady deszczu 

Opis ryzyka - podstawowe informacje

Wystąpienie takich zjawisk pogodowych, może prowadzić do podtopień na wielu obszarach kraju, w tym potencjalnie również na skutek przerwania wałów powodziowych. Sytuacja ta może dotknąć m.in.: terenów elektrowni, elementów infrastruktury przesyłowej / dystrybucyjnej kopalnodkrywkowych węgla brunatnego. W konsekwencji, przez dłuższy czas, mogą utrzymywać się utrudnienia, również z uwagi na ograniczenia po stronie służb eksploatacyjnych w dokonywaniu napraw. Dostępność części jednostek wytwórczych i / lub możliwość wyprowadzenia z nich mocy może być ograniczona. 

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Koszty wymiany / naprawy uszkodzonych elementów / urządzeń stacyjnych / liniowych 
  • Zwiększony koszt usuwania ograniczeń sieciowych
  • Negatywne skutki wizerunkowe o różnej skali
  • Niedostarczona energia
  • Niepokryte zapotrzebowanie przez wytwórców

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

Działania przewidziane w IRiESP i SO GL mające na celu zapewnienie niezakłóconych dostaw energii do odbiorców, w tym stosowanie środków i procedur przewidzianych w Planach obrony i odbudowy.

Realizowane są m.in.:

  • Utrzymywanie w gotowości służb eksploatacyjnych przygotowanych do usuwania awarii obiektów sieciowych
  • Monitoring prognoz pogody pod kątem występowania / skali ekstremalnych zjawisk pogodowych
  • Stosowanie rozwiązań technicznych odprowadzających w sposób skuteczny wody opadowe / ograniczających możliwość zalania stacji / podmycia słupów
  • Przeprowadzanie okresowych przeglądów terenów stacji i bezpośredniego otoczenia obiektów celem zapewnienia właściwego stanu ustanowionych zabezpieczeń
  • Budowanie stacji oraz stawianie słupów w miejscach nienarażonych na częste podtopienia / zalania
  • Prewencyjne działania planistyczne

Ryzyko: Niezbilansowanie systemu spowodowane suszą

Przyczyny ryzyka

  • Brak opadów przez okres przynajmniej 3-5 tygodni powiązany ze znacznym spadkiem poziomu wód powierzchniowych i gruntowych

Opis ryzyka - podstawowe informacje

Wystąpienie takich warunków pogodowych, może prowadzić do stopniowego, w tym równoczesnego: spadku wydajności dużej części jednostek wytwórczych wykorzystujących do celów chłodzenia wodę pochodzącą z wód powierzchniowych, a także ograniczania dostępności / niższej wydajności elektrowni wodnych w związku z bardzo niskim poziomem wód. Usuwanie ww. ograniczeń może być niemożliwe albo istotnie utrudnione, w tym z uwagi na brak możliwości podejmowania skutecznych działań przez służby eksploatacyjne jednostek wytwórczych.Może dojść do ograniczenia poziomu wytwarzania. Przy braku spadku zapotrzebowania na energię elektryczną, może to wpłynąć na utrudnienia w zapewnieniu bilansowania KSE. 

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Zwiększony koszt usuwania ograniczeń sieciowych
  • Negatywne skutki wizerunkowe o różnej skali
  • Niedostarczona energia
  • Niepokryte zapotrzebowanie przez wytwórców

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

Działania przewidziane w IRiESP i SO GL mające na celu zapewnienie niezakłóconych dostaw energii do odbiorców, w tym stosowanie środków i procedur przewidzianych w Planach obrony i odbudowy.

Realizowane są m.in.:

  • Monitoring poziomu wody chłodzącej elektrownie z otwartym obiegiem
  • Monitorowanie prognozy pogody mającej wpływ na zapotrzebowanie, wytwarzanie, zdolności przesyłowe oraz monitorowanie występowania ekstremalnych warunków atmosferycznych

Ryzyko: Pożary lasów

Przyczyny ryzyka

Wystąpienie i rozprzestrzenienie się pożarów na terenach leśnych z uwagi na:

  • Utrzymującą się suszę
  • Wysokie temperatury powierza
  • Silny wiatr

Opis ryzyka - podstawowe informacje

Pożar może rozprzestrzenić się na teren sąsiadujący z linią lub stacją, a następnie objąć również pas gruntu znajdujący się bezpośrednio pod linią lub zajmowany przez stację. Dochodzić może do: automatycznych wyłączeń niektórych linii (w niektórych przypadkach również stacji) NN lub ograniczenia ich możliwości przesyłowych, uszkodzenia obiektów liniowych / stacyjnych NN. Konieczne może być wyłączenie linii / stacji NN tak, aby umożliwić bezpieczne gaszenie pożaru przez straż pożarną oraz prowadzenie działań przez inne służby. Skala negatywnych oddziaływań może być wzmacniana przez fakt, że duża część linii przesyłowych zlokalizowana jest na terenach leśnych.  

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Koszty wymiany / naprawy uszkodzonych elementów / urządzeń stacyjnych / liniowych 
  • Zwiększony koszt usuwania ograniczeń sieciowych
  • Zdarzenie wypadkowe / utrata życia przez osoby postronne w związku z wystąpieniem blackoutu o różnym zasięgu 
  • Negatywne skutki wizerunkowe o różnej skali
  • Niedostarczona energia
  • Niepokryte zapotrzebowanie przez wytwórców

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

Działania przewidziane w IRiESP i SO GL mające na celu zapewnienie niezakłóconych dostaw energii do odbiorców, w tym stosowanie środków i procedur przewidzianych w Planach obrony i odbudowy.

Realizowane są m.in.:

  • Monitorowanie prognozy pogody
  • Utrzymywanie odpowiedniej odległości między słupami / liniami i stacjami, a terenami zalesionymi, w tym (w ramach działań eksploatacyjnych) systematyczne wycinanie roślinności / drzew wyrastających w obszarze pasa, w ramach którego poprowadzona jest linia przesyłowa 

Ryzyko: Liczne awarie spowodowane ekstremalnymi warunkami pogodowymi

Przyczyny ryzyka

  • Wiele równoczesnych lub zachodzących w krótkim odstępie czasu awarii wywołanych ekstremalnymi warunkami pogodowymi – fala upałów

Opis ryzyka - podstawowe informacje

Wystąpienie licznych, równoczesnych awarii spowodowanych ekstremalnymi warunkami pogodowymi, prowadzić może następnie do awarii kolejnych elementów składowych sieci przesyłowej lub instalacji nie należących do OSP, wspierających jednak działanie KSE (np. generatory, kompensatory). Może im towarzyszyć brak lub ograniczona zdolność służb eksploatacyjnych do usuwania wielu równoczesnych awarii. Krytyczne elementy systemu zostają utracone, możliwe jest wystąpienie kaskadowych wyłączeń, co narusza stabilność pracy systemu. Mogą występować ograniczenia lub utrata dostępności usług pomocniczych.   

Główne skutki materializacji ryzyka:

  • Negatywne oddziaływanie na równowagę środowiska przyrodniczego
  • Zdarzenie wypadkowe / utrata życia przez osoby postronne w związku z wystąpieniem blackoutu o różnym zasięgu
  • Zwiększony koszt usuwania ograniczeń sieciowych
  • Koszty przywrócenia infrastruktury przesyłowej do stanu wyjściowego, w tym odtworzenia / wymiany jej istotnych elementów
  • Negatywne skutki wizerunkowe
  • Niedostarczona energia
  • Niepokryte zapotrzebowanie przez wytwórców

Podejście do zarządzania ryzykiem - główne założenia:

  • Okresowa diagnostyka oraz ocena wyników, w tym okresowe podsumowania w formie oceny stanu technicznego
  • Prewencyjne wymiany najbardziej wyeksploatowanych i najstarszych elementów majątku sieciowego
  • Doświadczona kadra obsługująca stacje
  • Umowy z wyspecjalizowanymi firmami zewnętrznymi świadczącymi wsparcie w przypadku zdarzeń awaryjnych
  • Wprowadzenie ograniczeń w dostarczaniu i poborze energii elektrycznej (normalne / na polecenie OSP) 
  • Monitorowanie elementów sieci przesyłowej w sytuacji stwierdzenia zagrożenia poziomów bezpieczeństwa
  • Zmiana konfiguracji sieci
  • Uzgodnienie dostaw lub sprzedaży mocy i energii z zagranicy w ramach operatorskiej wymiany energii elektrycznej na podstawie umów międzyoperatorskich
  • Monitorowanie prognozy pogody mającej wpływ na zapotrzebowanie, wytwarzanie, zdolności przesyłowe oraz występowanie ekstremalnych warunków atmosferycznych
Strona wykorzystuje pliki cookies. Używamy informacji zapisanych za pomocą cookies w celach statystycznych oraz w celu dopasowania serwisu do indywidualnych potrzeb użytkowników. W przeglądarce internetowej można zmienić ustawienia dotyczące cookies. Więcej o plikach cookies i o ochronie Twojej prywatności przeczytasz tutaj